مزاج چیست؟

کلمه مزاج برای همه ایرانیان نام کاملا آشناییه. افرادی را که زود عصبانی می شوند آتشین مزاج میخونن، افراد دیر جوش و کم حرف و غیر فعال را سرد مزاج . معنی مزاج چیه واقعا؟
بعد از خوردن غذا، ترشحات معده بر اون اثر می کنه و تغییراتی را ایجاد می کنه و غذا به صورت مایع غلیظی در میاد که این مایغ غلیظ را کشکاب (کیموس) می گن، وقتی این مایع غلیظ وارد روده می شود از طریق عروق ماساریکا جذب و داخل کبد می شه و در آنجا پخته می شه ( متابولیزه شدن این اخلاط وقتی در کبد پخته می شود وارد گردش خون شده و با اندک تغییری در خون ( اکسیژن گیری و افزوده شدن هورمون ها و …) در بافت های بدن جذب می شه اما اگر اخلاط در کبد به خوبی پخته نشه و به اصطلاح حکما خام یا نیمه پخته بمونه، قابل جذب نبوده و آنها را اخلاط فاسده، مضره یا غریبه می گن و بر این اساس که کدامیک از مواد چهارگانه مورد احتراق و سوخت و ساز قرار نگرفته باشه، بیمار دارای غلبه همان خلط خواهد شد منظور از خلط یا اخلاط چیه؟

عنصار تشکیل دهند جهان خلقت و بدن انسان

از دیدگاه طب سنتی عوامل تشکیل دهنده جهان خلقت و بدن انسان، چهار عنصر اصلی به شرح ذیل می باشد، به عبارتی دیگر اجزای اولیه بدن انسان و غیر انسان از اجسام بسیطی تشکیل شده که غیر قابل تقسیم به اجسام مختلفه دیگری که به آنها ارکان گفته می شود.
الف ) آتش که گرم و خشکه.

ب ) هوا که گرم و بته.

ج ) آب که سرد و تره.

د) خاک که سرد و خشکه

مزاج همان طبعه و آنرا نباید با خلط یا رکن اشتباه کنید، مزاج جسم نیست. بلکه گرمی، سردی، خشکی، و تری را مزاج میگویند. خلط یا رکن میشه : هوا، آب، آتش و خاک وقتی خلط ها با هم ترکیب بشه، مزاج تشکیل میشه در تعدادی رکن آتش بیشتر از سایر ارکانه این افراد مزاج گرم و خشک دارن یعنی رکن آتششون بیشتر از بقیه رکنهاست مزاج چون از ترکیب ارکان با یکدیگر پدید می آم لذا بسته به میزان ترکیب هر رکن، مزاج متفاوتی حاصل می شه ولی اگر بخواهیم مزاجها را دسته بندی کنیم چون تعداد چهار رکن در هم ترکیب می شن، مزاجهای اصلی رو می تونیم در نه طبقه به شرح ذیل دسته بندی کرد:
۱- در تعدادی رکن آتش بیشتر از سایر ارگانه این افراد مزاج گرم و خشک دارن. آن ها را صفراوی می
۲- در تعدادی رکن هوا بیشتر از سایر ارکانه این افراد مزاج گرم و تر دارن آن ها را دموی می گن.
۳ – در تعدادی رکن آب بیشتره، این افراد مزاج سرد و تر دارن، لذا آن ها را بلغمی می گن.
۴- در تعدادی رکن خاک بیشتره، این افراد مزاج سرد و خشک دارن که آن ها را سوداوی می گن.
۵ – در تعدادی نیز این ارکان نسبتا در حالت تعادل هستن، این افراد مزاج معتدل دارن.
۶- در تعدادی ارکان آتش و هوا بیشتر از سایر ارکانه، این افراد مزاج گرم دارن و از لحاظ تری و خشکی
معتدلن.
۷ – در تعدادی ارکان هوا و آب بیشتر از سایر ارکانه، این افراد مزاج تر دارن و از لحاظ گرمی و سردی
معتدلن.
۸-در تعدادی ارکان آب و خاک بیشتره، این افراد مزاج سرد دارن و از لحاظ تری و خشکی معتدلن.
و در تعدادی ارکان خاک و آتش بیشتره، این افراد مزاج خشک دارن و از لحاظ گرمی و سردی معتدلن

اسامی مزاج ها

صفراوی
دموی
سودایی
بلغم
اگر چه همه این اخلاط در خون موجودن اما خدا برای صفرا و سودا جایگاه ذخیره در نظر گرفته.
طحال: جایگاه ذخیره سوداس.
کیسه صفرا : جایگاه ذخیره صفراس
که در صورت نیاز به اندازه لازم در بدن انتشار پیدا می کنن
یعنی پس تو خون، هر ۴ خلط هست.. اما برای صفرا و سودا جایگاه ویژه تری هم خدا در نظر گرفته
اما “دم” و “بلغم” در عروق خونی ولنفاوی و…. در حال گردشن و جایگاه خاصی برای ذخیره ندارن
پس کی میشه سوء مزاج یا غلبه مزاج پیدا میکنیم؟
اگر مزاجی بر مزاج دیگر غلبه کند دچار سوءمزاج یا غلبه مزاج می شویم .وقتی که سو مزاج پیدا میکنیم باید خلافش رو بخوریم
کلاخلط باید متعادل باشه تابه بهترین شکل بتونه توسط کبد جذب شه
به قول سعدی
چهار طبع مخالف سرکش
چند روزی بوند با هم خوش
چون یکی زین چهار شد غالب* ** ** **جان شیرین برآید از قالب
چاره اینکه ، تعادل داشته باشیم
و اگه تعادل به هم خورد، غلبه رو کنترل کنیم که به اونم خواهیم رسید